سنگ های ساختمانی به ویژه به دلیل زیبایی و مقاومتش، یکی از گزینه‌های محبوب در صنعت ساختمان‌سازی و دکوراسیون است. با این حال، این سنگ هم مانند سایر مصالح ساختمانی تحت تأثیر عوامل محیطی و فیزیکی قرار می‌گیرد که در صورت بی‌توجهی به آن‌ها، می‌تواند دچار فرسایش و تخریب شود. عوامل مخرب در طول زمان ممکن است به کاهش زیبایی و استحکام این سنگ منجر شوند و در نتیجه، از جلوه و کارایی اولیه آن کاسته شود. احتمال فرسایش آن در مقایسه با بسیاری از سنگ‌ها بسیار کمتر است. با این حال، آشنایی با این عوامل تخریب‌زا ضروری است تا بتوان با اقدامات لازم، طول عمر و زیبایی این سنگ را حفظ کرد.
در ادامه، به بررسی عوامل تخریب سنگ اسلب ساختمانی و راه های پیشگیری از فرسایش سنگ های ساختمانی خواهیم پرداخت تا بتوانیم با شناخت دقیق‌تر، از فرسایش زودهنگام سنگ ها جلوگیری کنیم.
۱۱ تا از عوامل تخریب و فرسایش سنگ ساختمانی
در ادامه با ما همراه باشید تا با عوامل فرسایش و تخریب سنگ های ساختمانی اشنا شوید.
۱.باران
باران یکی از مهمترین عوامل فرسایش و تخریب سنگ ساختمانی به شمار می‌آید که می‌تواند هم از لحاظ شیمیایی و هم از نظر فیزیکی بر این سنگ تأثیر بگذارد. از نظر فیزیکی، باران با خاصیت فرسایشی خود و به‌ویژه با خیس و خشک شدن مداوم، می‌تواند تنش‌هایی در ساختار سنگ ایجاد کند که به مرور زمان باعث تضعیف و فروپاشی آن می‌شود. این چرخه مکرر از خیس شدن سنگ با باران و سپس خشک شدن آن زیر نور خورشید، فشارهای داخلی در سنگ ایجاد کرده و به تدریج استحکام سنگ را کاهش می‌دهد.
از نظر شیمیایی نیز، باران می‌تواند به علت فرآیندهایی مانند اکسیداسیون و هیدراسیون مواد معدنی موجود در سنگ، تأثیرات مخربی بر بافت سنگ داشته باشد. همچنین اگر بارش اسیدی باشد، این تأثیرات تشدید می‌شوند؛ چرا که آب باران اسیدی با ترکیبات موجود در بافت سنگ واکنش داده و به فرسایش بیشتر آن منجر می‌شود.
خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی، راه‌حل‌هایی برای مقابله با این فرسایش‌ها فراهم شده است. با رزین‌کاری و پر کردن منافذ سطح سنگ ساختمانی، می‌توان آن را در برابر نفوذ آب مقاوم کرد، که این کار به طرز چشم‌گیری عمر و دوام سنگ را افزایش می‌دهد.
واکنش‌های شیمیایی در سنگ‌های ساختمانی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- تجزیه: این فرآیند به واکنش سیلیکات آلومینیوم با آب باران اشاره دارد که منجر به هیدراته شدن این ماده می‌شود. در نتیجه، ترکیب‌های جدیدی مانند کائولینیت تشکیل می‌شوند.
- اکسیداسیون: این واکنش بیشتر در سنگ‌هایی که حاوی ترکیبات آهن هستند مشاهده می‌شود. در این حالت، ترکیبات آهن در معرض رطوبت و هوا اکسید شده و به اکسید آهن تبدیل می‌شوند. این تغییرات باعث افزایش حجم سنگ و تغییرات فیزیکی آن می‌شود.
این دو واکنش شیمیایی می‌توانند به مرور زمان باعث فرسایش سنگ‌های ساختمانی شوند.
۲.تغییرات دما
یکی از عوامل تخریب و فرسایش سنگ ساختمانی ، تغییرات مداوم دما است. این تغییرات دمایی باعث انبساط و انقباض پی‌درپی سنگ می‌شوند که به مرور زمان می‌تواند موجب فرسایش و کاهش استحکام آن گردد. با این حال، سنگ ساختمانی به دلیل دارا بودن مواد معدنی کمتر نسبت به بسیاری از سنگ‌ها، از مقاومت بیشتری برخوردار است و این ویژگی آن را در برابر آسیب‌های ناشی از تغییرات دمایی تا حدودی مقاوم‌تر می‌سازد.
۳.شبنم
یکی از عوامل تخریب و فرسایش سنگ ساختمانی، شبنم است. در نواحی سردسیر و در فصل‌های سرد، شبنم می‌تواند وارد منافذ و تخلخل‌های سنگ های ساختمانی می شود و در آنجا یخ بزند. این یخ‌زدگی باعث انبساط درون سنگ شده و به تدریج موجب ترک خوردن و تخریب سنگ های ساختمانی می‌شود.این فرایند بیشتر در فصل زمستان و در مناطق سردسیر اتفاق می‌افتد؛ شبنم به داخل خلل و فرج سنگ نفوذ کرده، یخ می‌زند و با انبساط خود موجب ایجاد ترک در سنگ می‌شود.
با پیشرفت تکنولوژی، امروزه در مراحل فراوری، سنگ ساختمانی را با رزین کاری مقاوم می‌سازند و تمامی خلل و فرج آن را پر می‌کنند. این اقدام باعث می‌شود سنگ ساختمانی در برابر نفوذ آب و شبنم مقاوم شود، به‌طوری که می‌توان با اطمینان از آن حتی در نواحی سردسیر استفاده کرد و مطمئن بود که از سنگی با دوام بالا بهره برده‌ایم.
۴.آلودگی هوا
یکی دیگر از عوامل تخریب سنگ های ساختمانی و فرسایش سنگ ، آلودگی هوا است. آلودگی‌های جوی مانند بخارات، اسیدها و ذرات اسیدی موجود در اتمسفر می‌توانند به مرور زمان موجب آسیب به سنگ شوند. این عوامل به ویژه بر سنگ‌های حاوی ترکیباتی چون CaCO3 و MgCO3 تأثیر زیادی دارند و باعث فرسایش آن‌ها می‌شوند. البته لازم به ذکر است که سنگ‌هایی که با تکنولوژی مدرن فرآوری می‌شوند، مقاومت بیشتری در برابر این تأثیرات دارند و کمتر دچار فرسایش می‌شوند.
۵.باد
یکی دیگر از عوامل تخریب و فرسایش سنگ ساختمانی، باد است؛ به ویژه بادهایی که با خود ذرات گرد و غبار را حمل می‌کنند. این ذرات می‌توانند به نمای سنگ ساختمان‌های ویلایی و آپارتمانی آسیب زده و موجب سایش سطح سنگ شوند. به همین دلیل، باد را می‌توان به عنوان یکی از عوامل مؤثر در فرسایش سنگ ساختمانی به شمار آورد. این پدیده به‌ویژه در مناطقی که وزش باد شدیدتر بوده و ذرات گرد و غبار بیشتری در هوا وجود دارد، بیشتر مشاهده می‌شود و موجب کاهش دوام و زیبایی سنگ ها می‌گردد.
۶.رشد گیاه
یکی از عوامل مهم تخریب سنگ های ساختمانی ، رشد گیاهان، علف‌های هرز، و به‌ویژه ریشه درختانی است که در نزدیکی سنگ‌ها رشد می‌کنند. گیاهان با ایجاد رطوبت در اطراف سنگ و ترشح مواد آلی و اسیدی، به تدریج موجب فرسایش سنگ می‌شوند. همچنین، ذرات گرد و غبار در منافذ سنگ ها نفوذ کرده و محیطی مرطوب ایجاد می‌کنند که رشد باکتری‌ها را تسهیل می‌نماید. این باکتری‌ها با تولید میکروارگانیسم‌های اسیدزا به سطح سنگ حمله کرده و به مرور زمان موجب پوسیدگی وتخریب سنگ های ساختمانی می‌شوند.
۷.نمک‌های محلول
نمک‌های محلول یکی دیگر از عوامل تخریب سنگ های ساختمانی هستند. این نمک‌ها حاوی رطوبت‌هایی هستند که پس از مدتی تبخیر می‌شوند، و این فرآیند منجر به ایجاد شوره بر روی سطح سنگ می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است قبل از خرید سنگ، از معدن استخراج آن تحقیق کنید تا مطمئن شوید که سنگ شما در معرض شوره زدن قرار نخواهد گرفت. تبخیر این رطوبت و نمک‌ها باعث شکل‌گیری بلورهای نمک در داخل سنگ می‌شود که به مرور زمان حجم آن‌ها افزایش یافته و سطح سنگ را به طور کامل پوشش می‌دهد. سنگ‌های با تخلخل بالا، مانند سنگ‌های آهکی، بیشتر در معرض آسیب ناشی از نمک‌های محلول هستند و سنگ‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. بنابراین، بهترین راهکار این است که قبل از خرید، به دقت از کیفیت معدن و ویژگی‌های سنگ اطمینان حاصل کنید.
۸.آلودگی محیط
سنگ‌هایی که دارای کانی کربنات کلسیم هستند، به شدت تحت تأثیر محیط‌های اسیدی قرار می‌گیرند. اکسید گوگرد در اثر رطوبت و اکسیژن موجود در هوا، باعث تولید اسید سولفوریک می‌شود. اما سنگ‌های ساختمانی در برابر این نوع آلودگی‌ها مقاومت خوبی دارند و می‌توان بر روی آن‌ها در این زمینه اعتماد کرد. این مشکل بیشتر برای سنگ‌های مرمر پیش می‌آید.
۹.گلسنگ
گلسنگ‌ها می‌توانند موجب فرسایش سنگ‌های آهکی شوند، اما برای سایر انواع سنگ‌ها به عنوان یک لایه محافظ عمل کرده و از تخریب آن‌ها جلوگیری می‌کنند. این گیاهان می‌توانند سوراخ‌های عمودی در سنگ‌های آهکی ایجاد کرده و با گذر زمان باعث تضعیف و تخریب سنگ های ساختمانی شوند.
۱۰.پوسیدگی فلزات
پوسیدگی فلزات یکی از عوامل مؤثر در تخریب و فرسایش سنگ ها است. زمانی که آب باران از روی سطوح مسی و آلیاژهای آن عبور می‌کند و به سنگ‌های آهکی می‌رسد، می‌تواند لکه‌های سبز رنگی روی سنگ ایجاد کرده و موجب تخریب آن شود. پاک کردن زنگ زدگی ناشی از مواد آهنی و فولادی از روی سنگ‌های با تخلخل بالا بسیار سخت و دشوار است. انبساط و زنگ زدگی قطعات آهنی و فولادی که در سنگ نما به کار رفته‌اند، بیشترین تأثیر را در تخریب سنگ های ساختمانی دارد. بنابراین، ضروری است که تمامی قطعات فلزی مانند اسکوپ‌ها و… که در سنگ نما استفاده می‌شوند، ضد زنگ باشند تا از آسیب به سنگ جلوگیری شود.
۱۱.یخبندان
یخبندان یکی از عوامل اصلی تخریب سنگ ساختمانی است. در مناطق سردسیر و در فصل زمستان، یخ‌ها باعث انبساط سنگ می‌شوند. این انبساط می‌تواند منجر به ایجاد ترک در سنگ و در نهایت فرسایش و پوسیدگی آن شود. با این حال، خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی، منافذ سنگ پر شده و در فرآوری آن‌ها از رزین استفاده می‌شود تا تمام خلل و فرج‌های سنگ گرفته شود. این فرآیند باعث می‌شود که بتوانیم اطمینان داشته باشیم از سنگی مقاوم با طول عمر بالا استفاده کرده‌ایم.
راه‌های پیشگیری از فرسایش سنگ‌های ساختمانی
سنگ های ساختمانی به دلیل زیبایی، دوام و قابلیت استفاده در انواع فضاهای داخلی و خارجی، از محبوبیت زیادی برخوردار است. اما فرسایش و تخریب سنگ های ساختمانی ناشی از عوامل محیطی می‌تواند به مرور زمان کیفیت و زیبایی آن را کاهش دهد. در این مطلب، به بررسی راه‌های پیشگیری از فرسایش سنگ‌های پرداخته خواهد شد تا بتوان از این سنگ با کیفیت در طولانی‌مدت استفاده کرد.
نگهداری منظم سنگ‌ها
نگهداری منظم از سنگ‌ها، یکی از مهمترین روش‌ها برای پیشگیری از فرسایش و آسیب‌های ناشی از عوامل محیطی است. تمیز کردن سطح سنگ‌ها به‌طور روزانه یا هفتگی از تجمع گرد و غبار، لکه‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند. این اقدام ساده باعث حفظ ظاهر زیبای سنگ و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از ذرات معلق در هوا می‌شود. به‌ویژه در مناطقی که آب و هوای مرطوب دارند یا در محیط‌هایی که تردد زیاد است، این کار ضروری است.
محافظت در برابر آب
یکی از اصلی‌ترین دلایل فرسایش سنگ های ساختمانی، نفوذ رطوبت به داخل سنگ است. ساختار متخلخل این سنگ به راحتی رطوبت را جذب می‌کند و به مرور زمان موجب کاهش استحکام آن می‌شود. برای جلوگیری از این آسیب، استفاده از محصولات ضدآب و پوشش‌های محافظ بر روی سنگ‌های ساختمانی توصیه می‌شود. این پوشش‌ها مانع از نفوذ آب و رطوبت به درون سنگ شده و عمر مفید آن را افزایش می‌دهند. در مناطقی که بارندگی زیاد است یا در محیط‌های داخلی که رطوبت بالا دارند، این اقدامات به‌ویژه اهمیت دارند.
جلوگیری از لکه‌ها
لکه‌ها از دیگر عوامل تخریب سنگ‌های ساختمانی هستند که می‌توانند زیبایی این سنگ‌ها را تحت تاثیر قرار دهند. لکه‌های روغنی، شیمیایی یا ناشی از مواد مختلف ممکن است به راحتی به سطح سنگ نفوذ کنند و باعث تغییر رنگ یا ایجاد آسیب در آن شوند. برای جلوگیری از بروز این مشکلات، بهتر است هرچه سریع‌تر لکه‌ها را از روی سطح سنگ پاک کنید. علاوه بر این، استفاده از مواد مقاوم در برابر لکه مانند محصولات محافظ مخصوص سنگ‌ها می‌تواند کمک زیادی در حفظ کیفیت و ظاهر سنگ تراورتن کند.
استفاده از شوینده‌های ملایم
در هنگام تمیز کردن سنگ‌های ساختمانی باید به دقت از شوینده‌های مناسب استفاده کرد. شوینده‌های قوی و حاوی مواد شیمیایی تند می‌توانند به سطح سنگ آسیب برسانند و باعث از بین رفتن جلای طبیعی آن شوند. به همین دلیل، استفاده از شوینده‌های ملایم و مخصوص برای سنگ‌های طبیعی، بهترین راه برای تمیز نگه داشتن سنگ‌های ساختمانی است. این شوینده‌ها به طور مؤثر گرد و غبار، لکه‌ها و آلودگی‌ها را پاک می‌کنند بدون اینکه به سطح سنگ آسیب بزنند.
محافظت در برابر ضربه
سنگ‌های ساختمانی به دلیل ساختار متخلخل خود نسبت به ضربه و فشار حساس هستند. ضربات شدید می‌توانند باعث ترک خوردن یا شکستن سنگ شوند. برای جلوگیری از چنین آسیب‌هایی، استفاده از سطوح نرم و پایه‌های محافظ در هنگام نصب سنگ‌های ساختمانی توصیه می‌شود. به‌ویژه در فضاهای پرتردد یا در جاهایی که احتمال وارد آمدن ضربه به سنگ‌ها وجود دارد، این اقدام می‌تواند از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند.
استفاده از پوشش‌های محافظ و رزین کاری
یکی از راه‌های موثر دیگر برای پیشگیری از فرسایش سنگ‌ها، استفاده از پوشش‌های محافظ مانند رزین‌کاری است. این روش به طور خاص در فراوری سنگ‌ها به کار می‌رود. در این فرآیند، خلل و فرج موجود در سنگ پر شده و سطح سنگ با یک لایه محافظ پوشیده می‌شود. این اقدام نه تنها باعث جلوگیری از نفوذ آب به سنگ می‌شود، بلکه مقاومت آن را در برابر تغییرات دما، ضربه و سایر عوامل محیطی افزایش می‌دهد.
جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی
مواد شیمیایی مانند اسیدها، مواد شوینده قوی و سایر مواد صنعتی می‌توانند به سطح سنگ‌ها آسیب وارد کنند. این مواد می‌توانند باعث از بین رفتن لایه بیرونی سنگ، تغییر رنگ آن یا حتی ایجاد ترک در سطح سنگ شوند. به همین دلیل، جلوگیری از تماس سنگ با این نوع مواد، یکی از نکات اساسی در حفظ کیفیت سنگ‌های ساختمانی است. در صورت استفاده از مواد شیمیایی در محیط‌هایی که سنگ ساختمانی به کار رفته است، باید مراقب باشید که این مواد به سطح سنگ نرسند.
توجه به شرایط آب و هوایی
شرایط آب و هوایی نیز تأثیر زیادی بر فرسایش سنگ‌های ساختمانی دارند. شما باید هنگام انتخاب و خرید سنگ ساختمانی در اصفهان باید به نکاتی چون سازگاری سنگ ساختمانی با موقعیت اب و هوایی و درجه و کیفیت سنگ ساختمانی توجه کنید.
مقالات مرتبط:
- بهترین سنگ ساختمانی برای مناطق سردسیر و گرمسیر
- راهنمایی خرید سنگ ساختمانی یا سرامیک
- معرفی بهترین کف پوش های آشپزخانه
اما اگر در مناطق سردسیر که احتمال یخبندان وجود دارد، انجماد و ذوب آب می‌تواند باعث ترک‌خوردگی و تخریب سنگ های ساختمانی می شود. برای پیشگیری از این آسیب‌ها، استفاده از سنگ‌های با کیفیت بالا و فرآوری شده با رزین می‌تواند مفید باشد. همچنین، در فصول سرد، باید از تماس مستقیم سنگ با آب‌های منجمد جلوگیری کرد.
استفاده از اسکوپ‌های ضد زنگ
در هنگام نصب سنگ‌های ساختمانی ، باید از قطعات فلزی مانند اسکوپ‌ها و پیچ‌ها استفاده کرد که مقاوم در برابر زنگ‌زدگی باشند. در غیر این صورت، آب باران که از سطوح فلزی مانند مس و آلیاژهای آن عبور می‌کند، می‌تواند لکه‌های سبز رنگی بر روی سنگ ایجاد کند که موجب تخریب سنگ های ساختمانی می‌شود. استفاده از اسکوپ‌های ضد زنگ و فلزات مقاوم در برابر خوردگی می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
دیدگاهی وجود ندارد